เปิดตัวบ้านหิมพานต์ (ตึกเหลือง ตึกชมพู)และ ป๊ากสามเสน (สมัยก่อนเขียนคำว่า park แบบนี้)

2022-09-10 976.E.

การสร้างบ้านหิมพานต์นี้กินระยะเวลาระหว่าง พ.ศ.2448 – 2451 ซึ่งในการขึ้นตึกใหม่ พระสรรพการหิรัญกิจ (เชย อิศรภักดี) และคุณทรัพย์ ภรรยาได้รับพระมหากรุณาธิคุณ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 ได้เสด็จพระราชดำเนินไปประทับยังบ้านพระสรรพการหิรัญกิจ เมื่อวันเสาร์ที่ 11 มีนาคม พ.ศ.2451 ทรงพระราชทานน้ำสังข์และพระราชทานพรแก่พระสรรพการหิรัญกิจและคุณทรัพย์ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 เสด็จพระราชดำเนินทอดพระเนตรในบ้าน และห้องต่างๆ แล้วเสด็จพระราชดำเนินไปประทับบนกระโจมบนเขาดินหลังบ้าน ประทับเสวยน้ำชาแล้วจึงเสด็จกลับ

งานขึ้นตึกใหม่มีในวันอาทิตย์ที่ 12 มีนาคม พ.ศ.2451 เวลายามหนึ่ง พระสรรพการหิรัญกิจได้อัญเชิญพระบรมโอรสาธิราชมกุฎราชกุมาร (พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว) และพระบรมวงศานุวงศ์เสด็จมาในงาน และขุนนางชั้นผู้ใหญ่หลายท่าน

นอกเหนือจากตัวบ้านหิมพานต์ซึ่งใช้เป็นบ้านพักของพระสรรพการหิรัญกิจแล้ว บริเวณด้านหลังของบ้าน ยังได้สร้างเขาดินขนาดใหญ่ และเรียกว่า ป๊ากสามเสน สร้างขึ้นเพื่อเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ พบปะสังสรรค์ของชาวพระนคร ในการเปิดป๊ากสามเสนนี้ สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้เสด็จมาเป็นประธานในพิธี เมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน พ.ศ.2451 โดยป๊ากสามเสนนี้มีการเก็บค่าเข้าชมเป็นรายครั้งและรายปี มีการประชาสัมพันธ์ป๊ากสามเสนนี้ในหนังสือพิมพ์ไทย ในช่วง พ.ศ.2451

จากข่าวที่ลงเรื่องบ้านหิมพานต์นี้ทำให้ทราบรายละเอียดเกี่ยวกับตัวบ้านคือ ที่ดินในป๊ากหรือบ้านหิมพานต์มีขนาด 16,000 ตารางวา มีกำแพงล้อมรอบทั้งสี่ด้าน มีประตูทางเข้าทางถนนสามเสน 2 ประตู มีประตูทางแม่น้ำเจ้าพระยา 1 ประตู เรียกว่า ประตูนาค ภายในกำแพงมีคลองกว้าง 4 วา ลึก 6 ศอก ล้อมรอบ กลางป๊ากมีตึก 2 หลังทำอย่างประณีตงดงาม ภายในมีกำแพงอีกชั้นหนึ่ง

ภายนอกหรือตอนหน้าตึก มีโรงละครใหญ่ 1 โรง กระโจมแตร 1 กระโจม มีกรงเลี้ยงสัตว์ต่างๆ มีสระน้ำและสนามหญ้า มีเขาก่อด้วยหินขนาดใหญ่ มีถ้ำสำหรับเข้าไปเที่ยวภายในได้ เข้าถ้ำมีน้ำกระโจนออกซ่าๆเมื่อต้องการดู และมีสระหน้าเขาประดับประดาด้วยเครื่องทะเล ภายในถ้ำมีทางขึ้นยอดเขาได้ และมีพระพุทธรูปสำหรับบูชาหรือนมัสการในถ้ำ มีเขาก่อด้วยหินเป็นเนินเขา มีกระโจมตั้งกระถางต้นไม้ลายคราม และมีต้นไม้ดอกไม้ ต้นไม้ใบปลูกตามริมคลองและข้างถนนต่างๆ กับมีสระน้ำพุหน้าตึกใหญ่

ภายในหลังบ้านมีเขาดิน ถนนบนเขาทำด้วยปูนซีเมนต์ ภายในมีอุโมงค์กว้างขวางและมีทางออกจากอุโมงค์ลงสระน้ำขนาดใหญ่ได้ บนเขามีที่พักทำด้วยศิลาและปลูกแต่ไม้หอม มีกระโจมบนยอดเขา และมีที่พักหลายแห่ง เป็นกระโจมบ้าง เป็นเรือนบ้าง มีเครื่องดื่มต่างๆ มีโรงกาแฟ และหมากพลูบุหรี่พร้อม มีเก้าอี้สำหรับนั่งตามสนาม มีเรือสำหรับพายในคลองและในสระ

ในวันเปิดป๊ากสามเสน พระสรรพการหิรัญกิจได้อัญเชิญสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เสนาบดีกระทรวงมหาดไทยขณะนั้น เสด็จมาเปิดประตูบ้านหิมพานต์และป๊าก สามเสนเป็นฤกษ์ ในวันที่ 1 พฤศจิกายน ร.ศ.127 ป๊ากสามเสน ใช้งบประมาณก่อสร้างประมาณ 800,000 บาท เปิดดำเนินการตั้งแต่วันที่ 1 พฤศจิกายน ร.ศ.127 เวลาทำการคือระหว่าง 7.00 น. – 24.00 น. ค่าผ่านประตูคนละ 1 บาท รายปีมีแบบเหรียญทองปีละ 200 บาท และเหรียญเงินปีละ 100 บาท มีผู้ติดตามได้ครั้งละ 2 คน ส่วนโรงละครนั้น สร้างแบบยุโรป มีการเก็บค่าเข้าชมตามลำดับชั้น ตั้งแต่ 1 บาท ถึง 60 บาท มีการแสดงมหรสพ ได้แก่ งิ้ว หนังฉาย เพลงฉ่อย ลิเกทรงเครื่อง เครื่องสาย ละครพูด และนำหนังจากยุโรปเข้ามาฉาย ป๊ากสามเสนดำเนินกิจการได้ถึงเมื่อไรยังไม่มีหลักฐานที่แน่ชัด จากข่าวโฆษณาในหนังสือพิมพ์ไทยมีเพียงช่วง ร.ศ.127 (พ.ศ.2451) หลังจากนั้นยังไม่พบข้อมูลเกี่ยวกับป๊ากสามเสนเพิ่มเติม

ส่วนโรงหนังหรือโรงละครนั้น สร้างแบบยุโรป และมีการจัดที่นั่งตามแบบตะวันตก คือ บ๊อกพิเศษหรือรอแยลบ๊อก บ๊อกธรรมดา บ๊อกไปรเวต สตอลนั่งหน้าฉาก และที่นั่งชั้นที่ 3 ราคาตั๋วต่างกันไปตั้งแต่ 1 บาทถึง 60 บาท มีการแสดงมหรสพ ได้แก่ งิ้ว หนังฉาย เพลงฉ่อย ลิเกทรงเครื่อง เครื่องสาย ละครพูด และยังมีการนำหนังจากยุโรปเข้ามาฉายอีกด้วย

พระสรรพการหิรัญกิจ, คุณทรัพย์ ยมาภัย, พระพรหมาภิบาล, พี่น้องของพระสรรพการ
ภาพสมเด็จกรมดำรงราชานุภาพเสด็จเปิดป๊ากสามเสน
ภาพห้องภายในบ้านหิมพานต์

เข้าสู่ระบบ


คุณยังไม่ได้เป็นสมาชิก? สมัครสมาชิก

ลืมรหัสผ่าน

สมัครสมาชิก

ลืมรหัสผ่าน

กรุณาใส่อีเมลที่ใช้ในการลงทะเบียนบัญชี Vajira Donation ระบบจะส่งข้อมูลการตั้งรหัสผ่านใหม่ทางอีเมล

คุณต้องการลบข้อมูลใช่หรือไม่ ?

ยกเลิก